De culturele sector moest onder het kabinet Rutte I, vanaf 2013, zo’n € 200 miljoen bezuinigen. Er was, onder ‘ons soort mensen’, veel verontwaardiging over. Maar de bezuinigingen hebben nog geen negatieve effecten gehad op het land, ondanks het sluiten van een aantal culturele instellingen. Zowel de gewone mens, als ons soort mensen, heeft er niet echt last van want we zijn in Nederland nog steeds niet teruggeworpen naar de culturele Middeleeuwen. Er zijn wel een aantal instellingen, die kennelijk door het subsidie-infuus in leven werden gehouden, opgehouden te bestaan. En daar zaten ook grotere onder, zoals het O.T. Theater. Dat verschil, hoe pijnlijk ook, merken we niet. De subsidies in de culturele sector, hebben een verlammende werking gehad op de business sense van individuele instellingen, maar niet op de creativiteit van de sector.
In Nederland verschijnen jaarlijks duizenden nieuwe boektitels. En er wordt flink gelezen, hier. Nederland hoort steevast in de top 3 van Europa, van landen die de meeste boeken lezen, of de meeste leestijd kennen. Maar de vaste boekenprijs is in feite een schrijverssubsidie en heeft dezelfde uitwerking als de verregaande kunstsubsidies waarop wordt bezuinigd. Het afschaffen van de vaste boekenprijs zal daarom wel effect hebben op individuele schrijvers, sommigen zullen hun schrijversbestaan moeten opgeven, maar niet op de diversiteit van het aanbod, dat wordt namelijk al bepaald door de markt. In dat aanbod zullen alleen de prijzen veranderen van de stapels bestellers, die direct bij de voordeur van de boekhandels liggen. Hier en daar zal een Hoog Cultureel boek niet meer verschijnen. Daar zullen we als lezende samenleving geen last van hebben. Bovendien, de muziekindustrie werkt exact hetzelfde. Dus wordt daar niet meer verdiend op albums en singles, maar op entertainment. En dat is exact het verschil tussen de muziekindustrie en de boekenbranche: de laatste ontbeert elk gevoel voor vernieuwing en innovatie.
We hoeven hier in feite niet in te gaan op wat de boekenbranche zou moeten doen. Dat zou een willekeurig verhaal worden, zoals we, om het even, in zouden kunnen gaan op wat de schoenenindustrie of de financiële sector zou moeten doen. Maar omwille van de volledigheid kunnen we wel dit zeggen: wat weet de boekhandel over zijn klanten, hoe ik heet, waar ik woon, welke boeken ik heb gekocht, etc.? Het grootste gevaar van Bol.com of Amazon voor de boekenbranche is niet het loslaten van de vaste boekenprijs, maar hun marketingkennis, -ervaring en resources. Immers, had je ook op deze post geklikt als de onderstaande foto, de hoofdafbeelding was?
Overal heb je commerciële succesnummers, niet-commerciële succesnummers, commerciële mislukkingen en mislukte pareltjes. Het punt is dat de boekenbranche niet anders is, dan elke andere culturele sector, zoals dans, theater, muziek of film: beetje commercieel hier, beetje subsidie daar, allemaal prima. Maar nergens zie je dergelijke illegale prijsafspraken, die in dit geval slechts door een uitzonderingswet zijn toegestaan. Wat direct de vraag oproept waarom de BTW tarieven van deze sectoren zo van elkaar verschillen.
De lobby van de boekenbranche is wat dit betreft een stuk slimmer en zakelijker dan de groep mensen die ze vertegenwoordigd.
